Wat is gaslighting precies?
Gaslighting is een vorm van psychologische manipulatie waarbij iemand probeert een ander persoon aan zichzelf te laten twijfelen. Dit gebeurt vaak op subtiele wijze, waardoor het slachtoffer zich afvraagt of hij of zij dingen verkeerd herinnert, overdrijft of zelfs gek aan het worden is. De term komt oorspronkelijk uit een toneelstuk uit 1938 en later een film genaamd 'Gaslight', waarin een man zijn vrouw langzaam gek probeert te maken door kleine dingen in huis te veranderen en vervolgens ontkent dat hij dat doet.
Hoe herken je gaslighting in je relatie?
Je twijfelt voortdurend aan jezelf
Wanneer je regelmatig het gevoel hebt dat je niet zeker weet of je iets goed hebt onthouden of dat je emoties niet legitiem zijn, kan het zijn dat je te maken krijgt met gaslighting. Je partner zegt bijvoorbeeld herhaaldelijk dat je overdreven reageert, terwijl je eigen gevoelens heel reëel zijn.
Discussies draaien altijd om jou
Een gaslighter zal de focus van een conflict altijd bij jou leggen. In plaats van verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar gedrag, zal je partner je verwijten dat jij degene bent die zich misdraagt. Hierdoor ga je denken dat je schuldig bent, terwijl dat niet zo is.
Je voelt je onzeker of onstabiel
Een veelvoorkomend gevolg van gaslighting is een laag zelfbeeld. Je gaat misschien geloven dat je niet goed bij je hoofd bent of dat je niets waard bent, juist omdat je keer op keer wordt aangepraat dat jij degene bent die fout zit.
Waarom is gaslighting zo schadelijk?
Gaslighting ondermijnt je zelfvertrouwen en zorgt ervoor dat je afstand neemt van je eigen intuïtie. Op de lange termijn kan dit leiden tot ernstige psychologische problemen zoals chronische stress, depressie en angststoornissen. Het kan ook sociale isolatie veroorzaken, omdat je na verloop van tijd minder vertrouwen hebt in anderen of denkt dat je niet geloofd zult worden.
Wat kun je doen als je denkt dat je slachtoffer bent van gaslighting?
Allereerst is het belangrijk om je gevoelens serieus te nemen. Als iets voor jou onprettig voelt, dan is dat een valide ervaring. Praat erover met vrienden of familie die je vertrouwt. Een andere belangrijke stap is het bijhouden van situaties waarin je twijfelt aan jezelf: noteer wat er gebeurde, wat gezegd werd en hoe jij je daarbij voelde. Inzicht kan helpen om patronen te herkennen.
Zoek professionele hulp
Gaslighting is een vorm van emotioneel misbruik en het kan moeilijk zijn om hier zelf uit te komen. Een psycholoog of counselor kan je helpen om je eigen gevoelens weer te vertrouwen en je te ondersteunen bij het nemen van beslissingen voor jouw welzijn. Twijfel dus niet om hulp te zoeken als je je hierin herkent.
Gaslighting komt vaker voor dan je denkt
Voor de gemiddelde man in Nederland blijft mentale gezondheid een belangrijk, maar vaak onderbelicht thema. In relaties — ook bij mannen — kan gaslighting zorgen voor verwarring, emotionele schade en onzekerheid. Door bewust te zijn van deze manipulatietechniek, kun je jezelf beschermen en gezonde grenzen stellen in je relatie. Herkenning is de eerste stap richting herstel en het hervinden van je zelfvertrouwen.
